Kasztanka ukochana klacz Marszałka Józefa Piłsudskiego

(ur. prawdopodobnie w 1909 lub 1910 roku w Czaplach Małych, zm. 23 listopada 1927 roku w Mińsku Mazowieckim) – .
Kasztanka była niewysoką (ok. 150 cm w kłębie), szlachetną klaczą o maści jasnokasztanowatej z białą łysiną i czterema nierówno białymi nadpęciami. Nerwowo reagowała na ogień artyleryjski. Odznaczała się przywiązaniem do Piłsudskiego i tylko jego uznawała. Nie została nauczona specjalnych chodów.
Kasztanka przyszła na świat we Folwarku w Czaplach Małych Eustachego hr. Romera, wychowywana zaś była w Czaplach Wielkich w powiecie miechowskim w gospodarstwie Ludwika Popiela. Została podarowana przez właściciela Marię z hr. Romerów zamężną Tytusową Duninową (córkę Eustachego hr. Romera z Czapel Małych) strzelcom I Brygady Legionów Polskich i trafiła na służbę do Komendanta Józefa Piłsudskiego. Wiadomo już, że na niej Piłsudski wkroczył do Kielc.
Po raz ostatni Marszałek dosiadał Kasztanki 11 listopada 1927 roku podczas defilady w Warszawie na Placu Saskim.

Dziesięć dni po uroczystościach niepodległościowych została odtransportowana do Mińska Mazowieckiego. W drodze zachorowała i mimo pomocy weterynaryjnej nie była w stanie podnieść się na mińskim dworcu. Padła 23 listopada 1927 roku o piątej rano, dwa dni po przewiezieniu jej do koszar.
W koszarach 7. Pułku Ułanów po ogierach państwowych Kasztanka urodziła dwa źrebięta. Informacje o stadzie, z którego pochodziły ogiery, nie zachowały się.
1. Niemen – siwy ogier, który odziedziczył po Kasztance urodę, cechy psychiczne miał inne od klaczy. Był leniwy. Miał zostać następcą Kasztanki w służbie Piłsudskiego, jednak do tego nie doszło.
2. Mera – klacz, urodzona 10 kwietnia 1925 roku. Imię nadał jej Józef Piłsudski na pamiątkę rzeki, przepływającej przez Zułów, gdzie się urodził. Prawdopodobnie miała maść kasztanowatą i była takiego samego wzrostu, jak Kasztanka.
Skóra Kasztanki po śmierci została zdjęta i wypchana trocinami. Od 1935 roku (śmierć Marszałka) do wybuchu drugiej wojny światowej znajdowała się w Belwederze.


Szczątki jej pochowano w parku koszar 7. Pułku Ułanów. W miejscu pochówku ustawiono głaz z napisem: Tu leży Kasztanka, ulubiona klacz bojowa Marszałka Piłsudskiego.
W okresie drugiej wojny światowej wypchana skóra Kasztanki znajdowała się w magazynie Muzeum Wojska w Warszawie i nie była poddawana konserwacji, po 4 latach w wilgotnym, nieogrzewanym magazynie, z wybitymi szybami skóra Kasztanki została poważnie uszkodzona przez mole, odpadło z niej też dużo sierści. We wrześniu 1945 marszałek Michał Rola-Żymierski przeprowadził inspekcję Muzeum Wojska Polskiego w towarzystwie dyrektora muzeum majora Szacherskiego i kilku pracowników muzeum. Marszałek zwiedził wszystkie pomieszczenia muzeum, także te nie przystosowane do zwiedzania. Marszałek zauważył wypchaną Kasztankę, mimo że rotmistrz Pruszyński, pracownik muzeum i były legionista, próbował ratować sytuację przedstawiając Kasztankę jako manekin do wystawiania końskiego osiodłania, marszałek, dawny oficer w Pierwszej Brygadzie Legionów Polskich poznał Kasztankę.
     Pięć lat temu grzebiąc nogą na Bielanach wydobyłem jakieś starodawne części. Są to prawdopodobnie pozostałości uprzęży kasztanki. Bielańska kasztanka służy do wypieku kasztanów. Dziś, po Mszy św. o godz. 12.00, będziemy jedli kasztany świętująć niepodległość Polski odzyskaną w 1918r. i 1989r.



Wojciech Kossak 1928 r.        Piłudski na kasztance